Πνίγεις όνειρα, σκοτώνεις συναισθήματα, αναπνέεις με το ζόρι κι αυτό το αποκαλείς ζωή.

Μικρός ήσουν ονειροπόλος έψαχνες το άγνωστο, κοίταζες απ' το τηλεσκόπιο που σου αγόρασε ο πατέρας σου τ' αστέρια κι έλεγες εγώ θα γίνω αστροναύτης. Έβλεπες τις εκτοξεύσεις των πυραύλων στις ειδήσεις των εννιά και φανταζόσουν τον εαυτό σου σ’ έναν απ' αυτούς και τελικά τί κατάφερες;

Έγινες αυτό που σιχαινόσουν, αυτό που μισούσες, ένας κακόμοιρος ανθρωπάκος με στριμωγμένα θέλω μέσα στον εγκέφαλό σου που πραγματοποιούνται μόνο στον ύπνο σου.

Οδηγείς στο δρόμο βρίζεις τον διπλανό και νομίζεις πως κάνεις επανάσταση, καταφέρνει και σε παρασέρνει ο καθένας σε οδούς που δεν μπορείς καν να βαδίσεις ουσιαστικά, απλά ακολουθείς μια πλάτη για να γίνεις κι εσύ κάτι στο τίποτα.

Προσωπικότητα; Άγνωστη λέξη για σένα, όλα γυρίζουν γύρω από κάποιους, από κάτι. Κοιμάσαι και ξυπνάς ζώντας τη μέρα της Μαρμότας και δεν σε νοιάζει, περιμένεις απλά τον θάνατο να σε λυτρώσει απ’ την μιζέρια.

Παντρεύτηκες, έκανες παιδιά, αγόρασες σπίτι για να αφήσεις κληρονομιά και θεωρείς πως έκανες το χρέος σου σ’ αυτόν τον πλανήτη, παρόλο που δεν μπορείς να υποστηρίξεις ούτε αυτό, γιατί μετά από λίγα χρόνια γίνεσαι άπιστος και κακός σύντροφος, δεν αντέχεις, ασφυκτιάς, θες να καβαλήσεις τη μηχανή της εφηβείας και να γίνεις καπνός, αλλά τότε είναι αργά να κυνηγήσεις τ’ όνειρο, είναι αργά για όλα.

Κοιτάς τα κεριά του Καβάφη και σε πιάνουν κλάματα, τα χρόνια φεύγουν και τα παιδικά σου όνειρα έχουν ξεχαστεί σε μια γωνία, σάπισαν μαζί με τις ελάχιστες χαρές που δεν έγιναν πολλές γι' αυτό το καταραμένο "έτσι πρέπει". Πρέπει από ποιόν; Ποιος έχει γράψει το σενάριο της ανθρωπότητας που πρέπει σαν στρατιώτης να ακολουθείς κατά γράμμα;

Δεν ζεις, δεν υπάρχεις για κανέναν, υπάρχεις μόνο για τον εαυτό σου, Καν’ τον να γελά καν’ τον να φωνάξει είμαι ζωντανός. "Περαστικοί είμαστε δεν μας ανήκει τίποτα", έγραψε ο Οδυσσέας Ιωάννου κι έχει δίκιο.

Αλέξανδρος Παύλου

ΠΗΓΗ

“Θα ξεκινήσω με ένα ποίημα που περιγράφει τι είδους ποιήτρια είμαι, τι είδους γυναίκα είμαι, οπότε εάν δεν σας αρέσει, μπορείτε να φύγετε πριν συνεχίσω. Μ’ αυτήν τη φράση ξεκινούσε πάντα τις δημόσιες αναγνώσεις της η Ανν Σέξτον. […] Μια τέτοια γυναίκα δε ντρέπεται να πεθάνει/ Έχω υπάρξει ον του είδους της”*.

Αυτές οι πρώτες φράσεις από την εισαγωγή της Δήμητρας Σταυρίδου στα Ποιήματα της Σέξτον (σε μετάφραση της ίδιας, από τις εκδόσεις PRINTA, 2010), μου ήρθαν στο μυαλό, όταν πρωτοδιάβασα την ιστορία της Άγκνες Μάγκνουσντότιρ, που καταδικάστηκε σε θάνατο για τη συμμετοχή της στη δολοφονία δυο ανδρών, στη Βόρεια Ισλανδία, το 1829.

Την ιστορία όπως την κατασκευάζει και την αφηγείται η Hannah Kent, στο βιβλίο της “Έθιμα ταφής” (εκδόσεις Ίκαρος, 2014), που έκανε λογοτεχνικό πάταγο και απέσπασε διάφορα βραβεία ανά τον κόσμο. Πίσω από την στερεοτυπική εικόνα μιας διαβολικής γυναίκας που δολοφονεί τον “αγαπημένο” της, η Kent “είδε” ή τουλάχιστον, προσπάθησε να “δει” την Άγκνες, με τον τρόπο που κι εκείνη αντιλαμβανόταν τον εαυτό της, το είδος της. Η Άγκνες λοιπόν, κυρίες και κύριοι. Μια περίπλοκη, αντιφατική γυναίκα, που η περιπλοκή και οι αντιφάσεις της την κράτησαν στη ζωή, στέλνοντάς την, ταυτόχρονα, στο θάνατο. Γιατί καμιά φορά, σκοτώνεις ό,τι αγαπάς, μόνο και μόνο για να ανακαλύψεις την αξία του, ή απλά επειδή σου είναι αφόρητο να το αγαπάς. Γιατί καμιά φορά, μέσα στην σιωπή, μπορείς να αφηγηθείς τον εαυτό σου και κατ’ επέκταση, την ιστορία σου ή και το αντίστροφο.

Λίγο πριν το χαμό (σου), μπορείς να υπάρξεις πιο ολόκληρη και πιο ζωντανή από ποτέ. Ακόμη κι αν σε θεωρούν (και σε θεωρείς) “κιόλας πεθαμένη”, “όσο κι αν είσαι δεμένη σαν αρνί που το πάνε για σφάξιμο”.“Θα χαθώ, θα σκορπίσω στον αέρα και στη νύχτα. Θα μας σβήσουν όλους, τον έναν μετά τον άλλον, ώσπου να μείνει μόνο το δικό τους φως και μ’ αυτό να βλέπουν τον εαυτό τους. Πού θα είμαι τότε εγώ;” […] Φόνισσα. Η λέξη μένει μετέωρη ανάμεσά μας. Βαριά. Δεν την παίρνει ο αέρας. Θέλω να κουνήσω το κεφάλι μου. Αυτή η λέξη δεν είναι για μένα, θέλω να πω. Δεν είναι δική μου, δεν μου ανήκει. Είναι μια λέξη που ανήκει σε άλλον. Μια λέξη κενή. Αλλά τι νόημα έχει να τα βάζει κανείς με τις λέξεις;”, αναρωτιέται η Άγκνες και συνδιαλέγεται με τον Ανώνυμο (γύρω στο 1825):

“Για τις γυναίκες άνοιξε δρόμους.
Έγραψε ποιήματα.
Του Μάγκνους το αίμα στις φλέβες της έχει.
Όνειρα είδε-και κύματα”.

- Πώς αποφασίσατε να αφηγηθείτε την ιστορία της Άγκνες, μια ιστορία πόνου, απελπισίας, μοναξιάς και σιωπής;

Δώδεκα χρόνια πριν, στα δεκαεφτά μου, έζησα για κάποιο διάστημα στη βόρεια Ισλανδία, ως μαθήτρια σε ανταλλαγή, πασχίζοντας να βρω τη θέση μου στο ψαροχώρι, στο οποίο με είχαν στείλει. Ήμουν αρκετά ντροπαλή, δεν είχα μάθει αρκετά καλά τη γλώσσα, ώστε να εκφράσω τον εαυτό μου και πάλευα μ’ ένα αίσθημα κοινωνικής απομόνωσης, ξένη σε μια ασφυκτικά κλειστή κοινωνία. Κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών, ταξίδεψα στο Ρέικιαβικ με την οικογένεια που με φιλοξενούσε, κι επισκεφθήκαμε κάποιους συγγενείς. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, με θυμάμαι να χαζεύω έξω από το παράθυρο τα εκπληκτικά τοπία των φιορδ, τις πεδιάδες και τα σκοτεινιασμένα βουνά -όλα πρωτόγνωρα για μένα. Ένιωθα ένα είδος σεβασμού για την επιβλητική ομορφιά του τοπίου. Στο δρόμο της επιστροφής, διασχίσαμε μια πεδιάδα γεμάτη με μικρούς λόφους και μου είπαν ότι αυτός ήταν ο τόπος της τελευταίας εκτέλεσης στην Ισλανδία. Τους πίεσα για να μάθω λεπτομέρειες και παρά το ότι δε μπορούσαν να θυμηθούν λεπτομέρειες, μου είπαν πως επρόκειτο για μια γυναίκα με το όνομα Άγκνες, η οποία είχε αποκεφαλιστεί στις αρχές του 19ου αιώνα για το φόνο δυο ανδρών. Ίσως επειδή ήμουν σε πνευματική διαύγεια όταν το άκουσα, ή επειδή στην ιστορία της γυναίκας είδα κάτι από τη δική μου μοναχική εμπειρία, ένιωσα συμπόνοια για εκείνη. Ακόμη κι όταν βελτιώθηκαν τα πράγματα για μένα, η σκέψη της Άγκνες επέμεινε. Ήθελα να μάθω τι την οδήγησε σ’ αυτό το πικρό τέλος, πάνω σ’ αυτούς τους παράξενους κι αφιλόξενους βράχους. Ήθελα να μάθω τι είδους γυναίκα ήταν. Αποφάσισα να γράψω τα “Έθιμα Ταφής”, όταν ανακάλυψα ότι τα περισσότερα ιστορικά αρχεία την παρουσίαζαν μ’ έναν στερεοτυπικό τρόπο. Επρόκειτο για μια δαιμονική γυναίκα με δίψα για εκδίκηση. Ήταν η απουσία οποιασδήποτε αντίφασης, περιπλοκής ή ανθρωπινότητας που με τράβηξαν.

Ήταν η σιωπή μέσα στην ιστορία της που με τράβηξε. Μια ακαταμάχητη σιωπή. Η απόφασή μου να γράψω το βιβλίο λοιπόν, προέκυψε από την επιθυμία μου να ανακαλύψω την προσωπική ιστορία της Άγκνες, την κρυμμένη ζωή πίσω από το τετριμμένο κλισέ μιας σατανικής γυναίκας. Ήθελα να κατανοήσω την Άγκνες ως τη γυναίκα που ένιωθε η ίδια ότι ήταν.

- “Υπήρξα χειρότερος γι’ αυτόν που αγαπούσα πιο πολύ (To him I was worst whom I loved best)”. Μ’ αυτήν τη φράση μας εισάγετε στην ιστορία της Άγκνες, ενώ είστε συν-ιδρύτρια λογοτεχνικού περιοδικού, με το όνομα “Kill your darlings”. Ο Όσκαρ Ουάιλντ γράφει, επίσης:

“Μα κι ο καθείς σκοτώνει ό,τι αγαπάει, και πρέπει αυτό απ'όλους ν’ακουστεί.
Άλλοι με κολακεία σε σκοτώνουν
Κι άλλοι με ματιά φαρμακερή
Μ'ένα φιλί σκοτώνουν οι δειλοί
Κι οι γενναίοι άνδρες με σπαθί”.

Γιατί σκοτώνουμε ό,τι αγαπάμε;

Αρκετά νωρίς στην έρευνα μου για το βιβλίο, διαπίστωσα μια σχέση ανάμεσα στην ιστορία της Άγκνες και σε μια πολύ διάσημη ισλανδική σάγκα, τη Λαξντέλα Σάγκα, απ’ όπου είναι παρμένη αυτή η φράση. Παρότι η σάγκα αυτή μιλά για την 150ετή πορεία της ζωής των κατοίκων μιας περιοχής της Ισλανδίας, είναι περισσότερο γνωστή για την ιστορία της Γκούντρουν. Μιας όμορφης, έξυπνης κι ελκυστικής γυναίκας, η οποία ενέδωσε σ’ έναν δυστυχή γάμο και κατέστρεψε τελικά τον μόνο άνδρα που αγάπησε πραγματικά, τον καλύτερο φίλο του συζύγου της, Κγιάρταν.

Είναι πραγματικά ασυνήθιστο για μια σάγκα να είναι τόσο επικεντρωμένη σε μια γυναίκα. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ποιητική σάγκα, που σε συνεπαίρνει με την απεικόνιση του φονικού, της μετάνοιας, της ακατάλυτης αγάπης. Όσα συμβαίνουν στα “Έθιμα ταφής”, αντικατοπτρίζουν την σύγκρουση, τον πόθο και την προδοσία που κατοικούν στα σπλάχνας της συγκεκριμένης σάγκα. Μου είναι δύσκολο να πιστέψω πως μια γυναίκα εξοικειωμένη με τη σάγκα, όπως η Άγκνες, δεν θα είχε σκεφθεί τις ομοιότητες της ιστορίας της με αυτήν της Γκούντρουν. Κι από την άλλη, τον εντελώς διαφορετικό τρόπο με τον οποίο τιμωρήθηκαν. Η Γκούντρουν έζησε ως τα βαθιά γεράματα, ενώ η Άγκνες καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο καθένας μπορεί να σκεφθεί μια στιγμή της ζωής του, όπου κατέστρεψε κάτι λατρεμένο του. Δεν είμαι σίγουρη για ποιο λόγο σκοτώνουμε όσα αγαπάμε, αλλά νομίζω πως έχει να κάνει με την ένταση του συναισθήματος. Η αγάπη μπορεί να γίνει αφόρητη για κάποιους ανθρώπους. Μερικοί, όσο πιο πολύ δένονται με κάποιον, τόσο περισσότερο απορρίπτουν αυτό το δέσιμο. Άλλοι καίγονται από έρωτα, ειδικά για εκείνους που τους απορρίπτουν ή τους υποτιμούν. Ίσως έχει να κάνει με την υπερηφάνεια ή την τιμή. Ίσως έχει να κάνει με ένα σκοτεινό ένστικτο να καταστρέψουμε αυτό που αγαπάμε, μονάχα για να ανακαλύψουμε αν αξίζει. Δεν είμαι σίγουρη. Φαντάζομαι υπάρχουν πολλοί λόγοι που σκοτώνουμε ό,τι αγαπάμε. Οι άνθρωποι είμαστε περίπλοκα και αντιφατικά πλάσματα.

- “Η αλήθεια δεν υπάρχει, είπε η Άγκνες και σηκώθηκε”. Υπάρχει η αλήθεια ή είναι κι αυτή απλώς μια κατασκευή;

Πιστεύω πως υπάρχει αλλά δεν είναι μια. Υπάρχουν πολλαπλές αλήθειες. Αυτό που είναι αληθές για μένα, μπορεί να μην είναι για σένα. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάποια από τις δυο μας κάνει λάθος. Απλά, η αλήθεια έχει περισσότερες εκδοχές. Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται την “αλήθεια”, συχνά σκέφτονται ένα πραγματικό γεγονός. Εγώ, ως συγγραφέας, μιλώ για μια συναισθηματική, μια ψυχική “αλήθεια”. Είναι κάποια αλήθεια πιο “αληθινή” από κάποια άλλη; Υπάρχει διαφορά μεταξύ τους; Ποιες αλήθειες έχουν τα προνόμια; Είναι ερωτήσεις που κάνω συχνά στον εαυτό μου.

- Στο βιβλίο αυτό θελήσατε να μιλήσετε για την ετερότητα και το τίμημά της; Για την πάλη μιας γυναίκας να επιβιώσει και να εξελιχθεί, μ’ έναν διαφορετικό τρόπο, από τον αναμενόμενο;

Κατά κάποιον τρόπο, ναι. Υπάρχει πάντα ένα τίμημα στο να είσαι διαφορετικός. Στοχοποιείσαι, θεωρείσαι αλλιώτικος και κατ΄επέκταση, ανοίκειος. Το ανοίκειο είναι συχνά φοβερό και ο φόβος αυτός οδηγεί σ’ έναν σκοτεινό τόπο. Αν η Άγκνες ήταν ικανοποιημένη με τη θέση της, αν δεν έτρεφε φιλοδοξίες μεγαλύτερες από όσες “έπρεπε”, αν την στήριζε μια δυνατή οικογένεια, μπορεί να μην είχε αυτό το φρικτό τέλος. Αλλά η διαφορετικότητά της είναι που την κάνει ενδιαφέρουσα, και ταυτόχρονα την καταδικάζει. Τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί; Πώς διασφαλίζουν την αποδοχή; Πώς μπορούν να μείνουν πιστοί στον εαυτό τους και να τιμήσουν τη διαφορετικότητά τους, επιβιώνοντας ταυτόχρονα σε μια κοινωνία ομοιογένειας; Τα “Έθιμα ταφής” είναι σίγουρα μια ιστορία επιβίωσης και καρτερίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Άγκνες παλεύει ενάντια στους περιορισμούς και τις προσδοκίες της κοινωνίας, κάποιες από τις οποίες υφίστανται εξαιτίας του φύλου της, κι άλλες ως συνέπεια της κοινωνικής της θέσης, καθώς είναι μια φτωχή υπηρέτρια. Γνωρίζει ότι οι επιλογές της είναι περιορισμένες και αγανακτεί. Κάποια πράγματα σήμερα έχουν αλλάξει, κάποια όχι. Το να είσαι γυναίκα παραμένει κάτι δύσκολο. Κι ακόμη πιο δύσκολο, να είσαι μια φτωχή γυναίκα. Όσο πιο υποταγμένη είσαι, τόσο λιγότερες οι ευκαιρίες και οι επιλογές. Οι άνθρωποι είτε παραδίνονται, είτε παλεύουν να επιβιώσουν. Σήμερα, μπορεί να μη χρειάζεται πλέον να παλέψεις για να επιβιώσεις στην Ισλανδία, αλλά σίγουρα χρειάζεται σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου.

- “Την έξυπνη γυναίκα δεν την εμπιστεύονται. Είναι σίγουροι πως μια γυναίκα με μυαλό δεν μπορεί να είναι αθώα”. Συμφωνείτε;

Δεν είμαι καν σίγουρη ότι το πιστεύει η Άγκνες. Κάνει αυτό το σχόλιο, επειδή γνωρίζει πως οι γυναίκες κρίνονται με βάση το πόσο καλά συμμορφώνονται σε μια πατριαρχική θεώρηση της θηλυκότητας. Μια γυναίκα που δεν θεωρείται έξυπνη ή πνευματώδης, μπορεί ευκολότερα να θεωρηθεί παθητική. Ακριβώς επειδή η παθητικότητα θεωρείται γυναικείο χαρακτηριστικό, μπορεί να συγχωρεθεί ευκολότερα. Η Σίγκα, η άλλη ηρωίδα της ιστορίας, για παράδειγμα, θεωρείται “ανόητη” και κατ΄επέκταση, θύμα. Είναι εύκολο για τους άλλους να τη δουν ως έναν απρόθυμο συνεργό, που παρασύρθηκε στο έγκλημα από κάποιον πιο πονηρό και πιο έξυπνο. Νιώθουν οίκτο εξαιτίας της ανοησίας της. Δεν είναι απειλητική για εκείνους. Η Άγκνες από την άλλη, είναι εκείνη που “ξέρει”, που έχει τη γνώση και τη συνείδηση. Η ευφυία της την κάνει να θωρείται αλλιώτικη -ασυνήθιστη, όχι εντελώς γυναίκα- και κατ’ επέκταση, επικίνδυνη. Η ευφυία της υπονοεί την οργάνωση του εγκλήματος και σε ένα βαθμό, την “αποτρέπει” από το να θεωρηθεί θύμα. Οι άνθρωποι είναι καχύποπτοι εξαιτίας της εξυπνάδας της, ακριβώς επειδή απειλούνται απ΄αυτήν.

- Πώς μπορεί κανείς να διακρίνει τον άνθρωπο από τις πράξεις του; Η Άγκνες λέει κάπου: “Ακόμα κι αν ξέρεις τι έχει κάνει ένας άνθρωπος στη ζωή του, δεν θα πει ότι ξέρεις τον ίδιο τον άνθρωπο”.

Αυτή η φράση είναι η καρδιά του βιβλίου. Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε πραγματικά ο ένας τον άλλο. Πώς μπορούμε να κάνουμε τον εαυτό μας κατανοητό. Με εξιτάρει η ιδέα της παντελούς αδυνατότητας να κατανοήσει πλήρως κάποιος κάποιον άλλο. Όλοι μας έχουμε μια συγκεκριμένη δυνατότητα να κατανοήσουμε το ποιοι είμαστε, ενώ υπάρχουν στιγμές που αντιλαμβανόμαστε πως οι άλλοι μπορεί να μας βλέπουν εντελώς διαφορετικά. Το κενό ανάμεσα στην εσωτερική μας ζωή και στη ζωή που τελικά ζούμε είναι μεγάλο. Δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι είναι το άθροισμα των πράξεών τους. Η συμπεριφορά συνήθως υποκινείται και καθορίζεται από κοινωνικούς, πολιτικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Είναι δύσκολο να “γνωρίσεις” έναν άνθρωπο από τις πράξεις του, εφόσον η συμπεριφορά του επηρρεάζεται από τις περιστάσεις. Το ποιοι είμαστε είναι κάτι που βρίσκεται πέρα από το άθροισμα των πράξεών μας. Συμπεριλαμβάνει ελπίδες, επιθυμίες, φόβους κι είναι μοναδικό για μας. Είναι αυτό που μας κάνει ολοκληρωτικά εμάς.

- Ο δρόμος προς το θάνατο μεταμορφώνει την Άγκνες σε ποιήτρια;

Ένιωθα ότι η Άγκνες ήταν πάντοτε ποιήτρια, αλλά συνδέεται όλο και περισσότερο με την ποίηση, όσο η φωνή της χαμηλώνει. Πώς κάποιος λέει την ιστορία του, όταν δεν του επιτρέπεται; Ποια γλώσσα να χρησιμοποιήσει, όταν ωθείται στη σιωπή; Η ποίηση είχε πάντα αυτήν την απίθανη δύναμη: μπορεί να αρθρώσει αυτό που μπορεί μονάχα να αισθανθεί κανείς. Μέσα από τη συντομία και την ακρίβειά της, η ποίηση μας επιτρέπει να αρθρώσουμε το συναίσθημά μας, μακριά από κλισέ. Η Άγκνες είναι εξόριστη από τη γλώσσα.

Η ποίηση είναι η μόνη γλώσσα που της απομένει, που κατοικεί μαζί της.

- Αν η Άγκνες είχε φωνή, τι θα έλεγε σήμερα;

Πολλοί βλέπουν στην Άγκνες μια φεμινίστρια κι αυτό μου φαίνεται περίεργο. Υπονοεί ότι δεν υπάρχουν αρκετές ιστορίες για γυναίκες όπως η Άγκνες. Γυναίκες που έχουν αποδυναμωθεί, που το έχουν συνειδητοποιήσει και παλεύουν για να κερδίσουν κάτι σ’ αυτόν τον κόσμο. Υπάρχουν δεκάδες νουβέλες με άνδρες πρωταγωνιστές, οι οποίες ακολουθούν το ίδιο αφηγηματικό μονοπάτι. Η Άγκνες είναι αδύναμη και το γνωρίζει. Παρόλα αυτά, αγωνίζεται ενάντια στην αναπόδραστη μοίρα της. Απορρίπτει τη θυματοποίηση, εξαιτίας της παθητικότητας που αυτή ενέχει, όπως είπα και πριν. Δεν είναι, κατ΄ανάγκη, μια θαρραλέα γυναίκα. Είναι ένας άνθρωπος που δε θέλει να πεθάνει και τίποτε περισσότερο. Εδώ βρίσκεται η τραγωδία και η σφοδρότητα της ιστορίας της. Αν ζούσε σήμερα, θα πάλευε για την ισότητα, καθώς θα θεωρούσε τον εαυτό της ίσο μ’ έναν άνδρα. Δεν θα αντιμετώπιζε τον φεμινισμό ως ένα γυναικείο ζήτημα, αλλά ως ένα ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα μας παρότρυνε να αγωνιστούμε για ελευθερία, για μια ζωή απαλλαγμένη από την φτώχεια και την ανισότητα.

- Σε μια εποχή γενικευμένης κατάρρευσης, άνθρωποι χάνουν τη δυνατότητά τους να υπάρξουν, χάνουν τη φωνή τους, χάνοντας εργασία, εισόδημα, ταυτότητα. Πώς μπορείς να συνεχίσεις να “υπάρχεις”, όταν δε μπορείς να βιοποριστείς αξιοπρεπώς;

Αυτοί που καταφέρνουν να επιβιώσουν, έπειτα από αυτές τις απώλειες, είναι αυτοί που κατανοούν, ότι η ταυτότητα είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο από έναν τραπεζικό λογαριασμό ή μια δουλειά. Η ταυτότητα δεν έχει να κάνει με απτά, υλικά πράγματα. Είναι κάτι προσωπικό και διαρκές. Από την άλλη, καταλαβαίνω τον τρόπο με τον οποίο, η φτώχεια επηρρεάζει το άτομο και το κάνει να αισθάνεται ότι δεν είναι πια αυτό που ήταν. Αν ένας διευθυντής τράπεζας δεν είναι διευθυντής τράπεζας, τότε ποιος είναι; Αν ένας αγρότης δεν καλλιεργεί τα χωράφια του, τότε ποιος είναι; Για να διαφυλάξεις την ταυτότητά σου, πρέπει να καταλάβεις ότι αυτή υπερβαίνει το επάγγελμα που ασκείς, σου ανήκει και κανείς δε μπορεί να σου την στερήσει. Η ταυτότητα είναι κάτι που έχει να κάνει με το ποιοι είμαστε και ποιοι θα είμαστε. Αν θεωρείς, για παράδειγμα, πως είσαι ένας ευγενικός άνθρωπος με αγάπη στην οικογένειά σου, καμία οικονομική κατάρρευση δεν είναι σε θέση να το απειλήσει αυτό. Αν το να είσαι στέλεχος μιας εταιρίας είναι κρίσιμο για το ποιος είσαι, τότε προφανώς το να χάσεις τη θέση σου σε φέρνει αντιμέτωπο με μια υπαρξιακή κρίση. Έχει να κάνει με τις αξίες και τις προτεραιότητες του καθενός. Αν νιώθεις άξιος μονάχα όταν βγάζεις χρήματα, προφανώς νιώθεις ανάξιος όταν αυτό δεν συμβαίνει. Αν πάλι στηρίζεσαι στο πνεύμα σου, στην υπομονή, στην ελπίδα, οι πιθανότητες να επιβιώσεις και να εξελιχθείς είναι περισσότερες.

*ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ ΣΕΞΤΟΝ

“Βγήκα, δαιμονισμένη μάγισσα,
στοιχειώνοντας το μαύρο αέρα, πιο τολμηρή τη νύχτα,
πετώ πάνω από σπίτια φτωχικά, σκέφτομαι το κακό,
πάω από φως σε φως.
Πλάσμα μοναχικό, δωδεκαδάχτυλο, τρελό.
Μια τέτοια γυναίκα δεν είναι ακριβώς γυναίκα.
Έχω υπάρξει ον του είδους της.
Βρήκα τις ζεστές σπηλιές στο δάσος,
τις γέμισα με κατσαρολικά, κουζινομάχαιρα και ράφια,
ντουλάπια και μεταξωτά, αμέτρητα αγαθά.
Μαγείρευα για τα σκουλήκια και τα ξωτικά.
Γκρίνιαζα, έβαζα τα πάντα πάλι σε σειρά.
Μια τέτοια γυναίκα την παρεξηγούν.
Έχω υπάρξει ον του είδους της.
Ανέβηκα στην άμαξά σου, οδηγέ,
κούνησα τα γυμνά μου μπράτσα στα χωριά που προσπερνούσα
έμαθα όλες τις λαμπρές, ύστατες διαδρομές,
επέζησα εκεί που οι φλόγες σου ακόμα γλείφουν το μηρό μου,
εκεί όπου περνούν οι ρόδες σου κι ακόμα σπάνε τα πλευρά μου.
Μια τέτοια γυναίκα δε ντρέπεται να πεθάνει.

Έχω υπάρξει ον του είδους της”.
(“Το είδος της”, Άνν Σέξτον, μτφ: Δήμητρα Σταυρίδου)

ΠΗΓΗ: www.lifo.gr
(Παυλίνα Εξαδακτύλου)

Γιατί οι άνθρωποι συσπειρώνονται τόσο εύκολα για καθετί άρρωστο, παράλογο και αναχρονιστικό ενώ στο υγιές και λογικό αντιδρούν σαν να είναι θανάσιμος εχθρός;
Ρητορικό το ερώτημα, προφανής η απάντηση.

Ένας άνθρωπος έφυγε απ’ την ζωή και δεκάδες έχουν μείνει πίσω να πενθούν, να προσπαθούν να συνειδητοποιήσουν την απώλεια και να μάθουν να ζουν μ’ αυτή. Ένα στάδιο στην ζωή που θα έπρεπε να προκαλεί σεβασμό και τίποτα άλλο. Αντ’ αυτού οι περισσότεροι, αναγνωρίσιμοι και μη, το είδαν σαν μία ακόμη ευκαιρία να βγάλουν τα χειρότερα στοιχεία τους. Χολή, ειρωνεία και κακία. Οι γελοιότεροι εξ αυτών προτάσσοντας μία επίπλαστη αίσθηση δημοκρατίας θα κρίνουν τους κριτές και κατόπιν θα ταχθούν υπέρ του νοσηρού.

Τις προηγούμενες ημέρες έχουν ακουστεί πολλές εμετικές σκέψεις:

« Εμένα δεν μ’ ενοχλεί αλλά γιατί να το γνωστοποιούν;»

«Δεν μ’ ενδιαφέρει τι κάνει ο καθένας στο κρεβάτι του αλλά…»   

«Συμμερίζομαι τον πόνο αλλά βλέπουν και παιδιά τηλεόραση.»

«Έχω φίλους gay αλλά εξακολουθεί να είναι ανώμαλο.»

Θα ήθελα να πω μερικά πράγματα σε όλους αυτούς που για κάποιο λόγο δεν τους έχει αφαιρεθεί ακόμα η δυνατότητα έκφρασης.

Κατ’ αρχάς είναι προφανές ότι η ζωή που έχεις φτιάξει σου προκαλεί ένα αίσθημα ανικανοποίητου γι’ αυτό και νιώθεις την ανάγκη ν’ ασχολείσαι με αυτές των άλλων. Ένα τεράστιο κενό που υπάρχει μέσα σου και αδυνατείς να γεμίσεις. Γιατί το να γεμίσεις αυτό το κενό προϋποθέτει να καταφέρεις όχι μόνο να δεις τις αλήθειες σου αλλά και να τις διαχειριστείς. Πράγμα αδύνατον. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να περιφέρεσαι μέσα στο κοστουμάκι που σου είπαν ότι πρέπει να φορέσεις και δεν αντιλαμβάνεσαι καν ότι είναι ξένο. Ανίκανος ν’ αυτονομηθείς συναισθηματικά θυμώνεις με όσους τα έχουν καταφέρει.

Ανησυχείς για τα παιδιά σου και για το κατά πόσο θα επηρεαστούν απ’ αυτά που βλέπουν στην τηλεόραση. Αν δεν ήσουν άχρηστος και ως γονιός, την στιγμή εκείνη θα έπρεπε να πεις στο παιδί σου ότι πρέπει να σέβεται τους ανθρώπους και όχι να γίνει σαν εσένα. Θα έπρεπε να του πεις πόσο σημαντικό είναι αυτό που βλέπει γιατί εσύ ως «φυσιολογικός» άνθρωπος ίσως δεν κατάφερες να βιώσεις την ευλογία του να έχεις βρει τον άνθρωπο σου. Εκείνον που θα μείνει δίπλα σου 20 και 25 χρόνια όχι γιατί ταίριαξαν τα κοστουμάκια σας αλλά γιατί θα σ’ επιλέξει ακόμα κι αν η επιλογή συνοδεύεται από αντιδράσεις και χλευασμό. Το είδος σου όμως δεν ασχολείται με την ουσία. Αδυνατεί όχι μόνο να την προσεγγίσει αλλά και να την κατανοήσει.

Συμβιβάστηκες και σ’ ενοχλούν όσοι αρνούνται να το κάνουν.

Κλείνεις τα μάτια σου στα όσα τέρατα έχεις δει κατά καιρούς στην αγαπημένη σου τηλεόραση, γιατί λένε την αλήθεια για εσένα και τους ομοίους σου. Γονείς που εκμεταλλεύονται και κακοποιούν  τα παιδιά τους. Σεξουαλικά, λεκτικά και ψυχολογικά. Όλοι τους straight.

Είσαι ένα βαρίδιο της κοινωνίας και μεγαλώνεις τα παιδιά σου να γίνουν το ίδιο.

Ίσως, κάπου μέσα σου, να νιώθεις ότι είσαι απελπιστικά λίγος κι αντί να προσπαθήσεις να βελτιώσεις τον εαυτό σου ενστικτωδώς προσπαθείς να μηδενίσεις όλους τους υπόλοιπους για να μην δει κανείς αυτό που δεν είσαι.

Ξέρεις κάτι όμως; Ήσουν, είσαι και θα είσαι κενός.

Ότι κι αν κάνεις, ότι κι αν πεις το ξέρουμε όλοι και το χειρότερο είναι πως το ξέρεις κι εσύ.

...ή ένα μυδραλιοβόλο!

Φοβάμαι τους ανθρώπους που εφτά χρόνια έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μία ωραία πρωία μεσούντος κάποιου Ιουλίου
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας "δώστε την χούντα στο λαό".

Φοβάμαι τους ανθρώπους που με καταλερωμένη τη φωλιά
πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου.

Φοβάμαι τους ανθρώπους που σου κλείναν την πόρτα
μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια και τώρα
τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο να καταθέτους γαρίφαλα και να δακρύζουν.

Φοβάμαι τους ανθρώπους που γέμιζαν τις ταβέρνες
και τα σπάζαν στα μπουζούκια κάθε βράδυ και τώρα τα ξανασπάζουν
όταν τους πιάνει το μεράκι της Φαραντούρη και έχουν και "απόψεις".

Φοβάμαι τους ανθρώπους που άλλαζαν πεζοδρόμιο όταν σε συναντούσαν
και τώρα σε λοιδορούν γιατί, λέει, δεν βαδίζεις ίσιο δρόμο.

Φοβάμαι, φοβάμαι πολλούς ανθρώπους.

ΦΕΤΟΣ φοβήθηκα ακόμη περισσότερο.

Μανόλης Αναγνωστάκης
Νοέμβριος 1983

Σκέψου η ζωή να τραβάει το δρόμο της,
και συ να λείπεις,

να 'ρχονται οι Άνοιξες με πολλά διάπλατα παράθυρα,
και συ να λείπεις,

να 'ρχονται τα κορίτσια στα παγκάκια του κήπου με χρωματιστά φορέματα,
και συ να λείπεις,

οι νέοι να κολυμπάνε το μεσημέρι,
και συ να λείπεις,

Ενα ανθισμένο δέντρο να σκύβει στο νερό,
πολλές σημαίες ν' ανεμίζουν στα μπαλκόνια,
και συ να λείπεις,

Κι ύστερα ένα κλειδί να στρίβει
η κάμαρα να 'ναι σκοτεινή,
δυο στόματα να φιλιούνται στον ίσκιο,
και συ να λείπεις,

Σκέψου δυο χέρια να σφίγγονται,
και σένανε να σου λείπουν τα χέρια,
δυο κορμιά να παίρνονται,
και συ να κοιμάσαι κάτου απ' το χώμα,
και τα κουμπιά του σακακιού σου ν' αντέχουν πιότερο από σένα
κάτου απ' το χώμα,
κι η σφαίρα η σφηνωμένη στην καρδιά σου να μη λιώνει

Οταν η καρδιά σου,
που τόσο αγάπησε τον κόσμο,
θα 'χει λιώσει.

Να λείπεις - δεν είναι τίποτα να λείπεις.
Αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει,
θα 'σαι για πάντα μέσα σ' όλα εκείνα που γι' αυτά έχεις λείψει,
θα 'σαι για πάντα μέσα σ' όλο τον κόσμο...

Γ.Ρίτσος

Είναι κάτι γυναίκες ρε φίλε, σκέτα αερικά.
Δεν μπορείς να τις πιάσεις. Δεν μπορείς να τις αγγίξεις. Φοβάσαι μην τυχόν και σπάσεις τα φτερά τους.
Είναι αυτές οι γυναίκες που δεν προσπάθησαν ποτέ να γίνουν αντράκια. Δεν τον θέλουν τον τίτλο, δεν τον γουστάρουν.
Ξέρουν καλά τι θα πει γυναίκα. Ξέρουν καλά την ομορφιά, τον πόνο και την σιωπή που κρύβει η ουσία τους.
Δεν ψάχνουν να ευνουχίσουν, δεν θέλουν να γκρεμίσουν.

Ξέρουν να χτίζουν.

Ζωές, βάθρα, σπίτια.
Ξέρουν και να γκρεμίζουν μα επιλέγουν να μην το κάνουν.
Όταν νιώσουν πως θέλουν να κάνουν την ζημιά, ρίχνουν μια ματιά, σκάνε ένα χαμόγελο και κλείνουν την πόρτα πίσω τους.
Είναι κάτι γυναίκες ρε φίλε, που δεν χωράνε υποκοριστικά μέσα τους, παρά μόνο ένα κι αυτό θα το καταλάβεις μόλις τους το πεις.
Δεν μπορείς να τις πεις γυναικάκια ή γυναικούλες.

Δεν είναι.

Θα σε ακούσουν, θα σου δώσουν όχι από το περίσσευμά τους, αλλά από το έλλειμά τους.
Δεν θα περιμένουν ποτέ να τους περισσεύει τίποτα για να στο δώσουν.
Ούτε ψυχή, ούτε αγάπη, ούτε λεφτά.
Κι όμως ρε φίλε, από αυτό που τους λείπει, από εκείνο είναι πλούσιες.

Είναι κάτι γυναίκες ρε φίλε, που τις μάχες που έδωσαν δεν θα τις μάθεις ποτέ.

Κι όσες φορές τις γκρέμισε η μοίρα τους, εκείνες στάθηκαν για λίγο χάμω, πήραν ανάσες, έγλειψαν τις πληγές τους, κοίταξαν στα μάτια και σηκώθηκαν ξανά.
Γιατί αυτή είναι η διαφορά τους από το σωρό.
Δεν χωράνε σε γενικεύσεις και κατηγορίες.
Δεν είναι αναμάρτητες κι αλάθητες.
Μην τις ψάχνεις μέσα σε φωτοστάφανα και λευκά σύννεφα.
Δεν θα τις βρεις εκεί. Δεν είναι εκεί.
Για να πετάξουν ψηλά, σύρθηκαν πολλές φορές στην λάσπη. Την άγγιξαν. Τις λέρωσε, αλλά δεν λέρωσε το μέσα τους.
Μην τις ψάχνεις μέσα σε αγγέλους και αγίους.

Ούτε εκεί θα τις βρεις.

Το μέσα τους το κράτησαν καλά φυλαγμένο.
Είναι γυναίκες που περνάνε από δίπλα σου σαν αέρας. Είναι γυναίκες που την μοναξιά την επέλεξαν γιατί δεν τους αρέσει να ψωνίζουν από τα φτηνά καλάθια.
Τίποτα φτηνό δεν θα βρεις μέσα τους. Δεν αγαπάνε τις εκπτώσεις στους ανθρώπους. Δεν θέλουν να συμβιβάσουν το θέλω τους.
Είναι που λες, αυτές οι γυναίκες που τις κόρες τους τις μεγαλώνουν για να γίνουν γυναίκες και τους γιούς τους αρσενικά.
Είναι οι γυναίκες που δεν θα μπορέσεις ποτέ να αγοράσεις με καμιά πιστωτική και με κανένα πορτοφόλι. Δεν τις αφορά καν το θέμα.
Είναι ρε φίλε εκείνες οι γυναίκες που δεν τις έχεις, τις κατακτάς.

Δεν έρχονται να σου παραδοθούν, τις κερδίζεις.
Είναι εκείνες που θα γίνουν η ασπίδα σου και η ασφάλειά σου.
Είναι εκείνες φίλε οι γυναίκες που θα νιώσεις την αύρα τους, πριν νιώσεις εκείνες.
Είναι εκείνες που ο ήχος τους, είναι βαρύ ζεϊμπέκικο. Και δεν θα τις δεις ποτέ να το χορεύουν.
Δεν έχουν τίποτα εύκολο γι’αυτό και δεν δίνουν τίποτα εύκολα.

Είναι εκείνες που θα ξέρουν πάντα την αλήθεια και θα σου δίνουν το χώρο και το χρόνο και την δύναμη να φύγεις μακριά τους για να ξέρουν πως το να μένεις, είναι επιλογή σου κι όχι ανάγκη.

Είναι τέλος, εκείνες που δεν θα φοβηθούν ποτέ να γίνουν παλιάτσοι και να τσαλακωθούν μπροστά σου. Δεν θα γίνουν ποτέ το χώμα να πατήσεις, αλλά θα στέκονται μισό βήμα πίσω σου για να σε βοηθήσουν να σηκωθείς όταν πέσεις. Δεν διστάζουν να μοιράσουν την καρδιά τους αλλά δύσκολα θα σου ανοίξουν την ψυχή τους. Δεν θα τις δεις ποτέ να κρύβουν τα δάκρυά τους. Δεν προσποιούνται τις αγέρωχες και τις ατάραχες.

Δεν θα φορέσουν τον μανδύα της αξιοπρέπειας για να το παίξουν υπεράνω. Ότι κάνουν, το κάνουν πολύ και απόλυτα.

Αγαπάνε πολύ, ερωτεύονται πολύ, κρατάνε τα σημάδια από το παρελθόν και πάνω τους ζωγραφίζουν το μέλλον.
Περπατάνε από το σαλόνι στο λιμάνι και πίσω και ανήκουν όπου κι αν τις τοποθετήσεις απλά γιατί έχουν μέσα τους τα πάντα.
Είναι εκείνες που δεν θα σου ζητήσουν ποτέ τίποτα.
Είναι εκείνες οι γυναίκες που έπαιξαν πολλές φορές στα ζάρια τα αισθήματα και την ζωή τους. Και τα επέτρεψαν όλα. Όλα, εκτός από το να ανήκουν.
Γιατί ήξεραν καλά, πως αν σου ανήκουν, δεν θα υπάρχει επιστροφή. Ανήκουν μια φορά. Μόνο.
Ακόμα και τότε όμως αν νιώσουν πως ο αέρας τους σε βαραίνει… θα ανοίξουν τα φτερά τους να πετάξουν ψηλά. Κι ας τσούζουν τα δάκρυα στα μάτια.
Και τότε, το μόνο που σου μένει, είναι να εύχεσαι, ο επόμενος αέρας, να σου φέρει ένα τέτοιο αερικό στα χέρια σου.

-----

Της Σοφίας Παπαηλιάδου
Αναπνοές

Θέλω να βρεθεί μία λύση χωρίς να προβληματιστώ άλλο.

Θέλω να έχω απεριόριστη πρόσβαση στα περιορισμένα λεφτά μου.

Θέλω να γίνει η ζωή μου όπως ήταν.

Θέλω να μου επιστρέψουν αυτά που δεν είχα και μου στέρησαν.

Θέλω να μπορώ να ξαναπάω στην Ερμού χωρίς άγχος.

Θέλω να βρεθεί ένας άξιος και ικανός ηγέτης να μου λέει τι πρέπει να κάνω.

Θέλω να μου πει κάποιος τι να ψηφίσω.

Θέλω κάποιος ν' αναλάβει την ευθύνη για να ξεμπερδεύω εγώ.

Θέλω να τελειώσουν όλα γρήγορα να ξαναβγω απ' το σπίτι μου.

Ε, μα!

Από την ασφάλεια τρύπιων αγκαλιών.

Από χειραψίες που σε στοιχειώνουν.

Από την ανάμνηση μιας κάπλικης ευτυχίας.

Να φεύγεις - αθόρυβα, σιωπηλά, χωρίς κραυγές, μακρόσυρτους αποχαιρετισμούς.

Να μην παίρνεις τίποτα μαζί, ούτε ενθύμια, ούτε ζακέτες για τον δρόμο.

Να τρέχεις μακρυά από δήθεν καταφύγια κι ας έχει έξω και χαλάζι.

Να μάθεις να κοιτάς βαθιά στα μάτια όταν λες αντίο κι όχι κάτω ή το άπειρο.

Να εννοείς τις λέξεις σου, μην τις εξευτελίζεις σε παρακαλώ.

Να μάθεις να κοιτάς την κλεψύδρα, να βλέπεις πως ο χρόνος σου τελείωσε.

Όχι αγκαλιές, γράμματα, αφιερώσεις, κάποτε θα ξανασυναντηθούμε αγάπη μου (Όλα τα βράδια και τραγούδια δεν θα είναι ποτέ δικά σας - αποδέξου το)

Να σταματήσεις ν' αγαπάς τον Μέλλοντα, όταν αυτό που έχεις είναι μόνο ο Ενεστώτας.

Να φεύγεις από εκεί που δεν ξέρεις γιατί βρίσκεσαι - απο 'κει που δεν ξέρουν γιατί σε κρατάνε.

Ν' αποχωρίζεσαι τα τραγούδια που αγάπησες, μέρη που περπάτησες.

Δεν έχεις τόση περιορισμένη φαντασία όσο νομίζεις.

Μπορείς να φτιάξεις ιστορίες ολοκαίνουργιες με νερό κι αλάτι.

Να θυμίζουν λίγο φθινόπωρο, πολύ καλοκαίρι κι εκείνη την απέραντη Άνοιξη.

Να φεύγεις απο εκεί που δεν σου δίνουν αυτό που χρειάζεσαι.

Από το δυσανάλογο, το μέτριο και το λίγο.

Να απαιτείς αυτό που δίνεις να το παίρνεις πίσω - δεν τους το χρωστάς.

Να μάθεις να σέβεσαι την αγάπη σου, τον χρόνο σου και την καρδιά σου.

Μην πιστεύεις αυτά που λένε - η αγάπη δεν είναι ανεξάντλητη, τελειώνει.

Η καρδιά χαλάει, θα την χτυπάς μια μέρα και δεν θα δουλεύει.

Να μην συγχωρείς όσους δεν σου έπλυναν τα πόδια σου με δάκρυα μετανοίας.

Να καταλάβεις πως οι δεύτερες ευκαιρίες είναι για τους δειλούς, οι τρίτες για τους γελοίους.

Μην τρέμεις την αντιστοιχία λέξεν-εννοιών, να ονομάζεις σχέση την σχέση την κοροϊδία κοροϊδία.

Να μαλώνεις τον εαυτό σου καμιά φορά που κάθεται και κλαψουρίζει σαν μωρό κι εσύ κάθεσαι και του δίνεις γλυφιτζούρι μη και σου στενοχωρεθεί το βυζανιάρικο.

Να μάθεις να ψάχνεις γι' αγάπες που θυμίζουν Καζαμπλάνκα, όχι συμβάσεις ορισμένου χρόνου.

Και. Να μάθεις να φεύγεις. Από εκεί που ποτέ πραγματικά δεν υπήρξες.

Να φεύγεις κι ας μοιάζει να σου ξεριζώνουν το παιδί από την μήτρα.

Να φεύγεις απ' όσα νόμισες γι' αληθινά, μήπως φτάσεις κάποτε σ' αυτά.

Πηγή

“Find meaning. Distinguish melancholy from sadness. Go out for a walk. It doesn’t have to be a romantic walk in the park, spring at its most spectacular moment, flowers and smells and outstanding poetical imagery smoothly transferring you into another world. It doesn’t have to be a walk during which you’ll have multiple life epiphanies and discover meanings no other brain ever managed to encounter. Do not be afraid of spending quality time by yourself. Find meaning or don’t find meaning but 'steal' some time and give it freely and exclusively to your own self. Opt for privacy and solitude. That doesn’t make you antisocial or cause you to reject the rest of the world. But you need to breathe. And you need to be.”

-Albert Camus, Notebooks 1951-1959

Προσπάθησε Θεέ μου να θυμηθείς που έκρυψες
το πόρισμα εκείνου του μεγάλου ατυχήματος.
Εμβάθυνα όπου εντόπισα θαμμένα
συντρίμμια λογικής
κι εκτός απ' του παράλογου τους έλικες
που ακόμα περιστρέφονταν ταχείς
άλλην εξήγηση δε βρήκα.

Θέλω να καταλάβω πως ανετράπη τότε ο κανόνας
κι επήλθε για τον άνθρωπο εκείνο το μοιραίο
κατ' εξαίρεσιν.

Τί έγινε; Ο δρόμος ήταν ίσιος.
Τις άγριες μεταξύ τους άναρχες διαφορές
όταν σου ξεπετάχτηκαν κρυμμένες
πίσω απ' την μακάρια την παραδείσια ισότητα
των ανθέων των ανθέων και των λουλουδιών
τις πάταξες μαντρώνοντας τες έξυπνα
σε μιαν ευρύχωρη διαβάθμιση
μεγάλο
μικρό
μικρότερο
ελάχιστο.
Έτσι το μείζον θέμα ποιος θα τρώει ποιον
ρυθμίστηκε από τον νομοθέτη όγκο.
Η πείνα του μεγάλου να τρέφεται
με του μικρού την πείνα και ούτω καθεξής
- αργότερα εφάνη ότι δεν είναι και τόσο εύφορο
το εύλογο.

Κι ενώ το μεγάλο ψάρι έτρωγε το μικρό
την πεταλούδα το εφήμερο
ο έρωτας τον έρωτα
η εξάπλωση το μοναδικό
την ψυχή η έγνοια της που θα μας αφήσει
και τα επτά κατσικάκια ο λύκος
εκτός απ' το μικρότερο που κρύφτηκε
πίσω απ' το παραμύθι
τί έγινε τελευταία στιγμή
σε τόσο ίσιο δρόμο πού χάζευες Θεέ μου
και ανετράπη ο κανόνας και πέσαμε
σε κείνο το μοιραίο
κατ' εξαίρεσιν
το μικρό σκουλήκι να τρώει τον μεγάλο άνθρωπο

εκτός απ' τον μικρότερο που κρύβεται
πίσω απ' το παραθύρι.

Κική Δημουλά, "Ενός λεπτού μαζί" (1998)

Εγκύκλιο - προειδοποίηση προς τους πιστούς για τη γιόγκα εξέδωσε το γραφείο Αντιαιρετικού Αγώνα της Μητρόπολης Φθιώτιδας. Όπως αναφέρει, υπάρχουν διάφορες ομάδες που παραπλανούν τον ελληνικό λαό με παραπειστικές δηλώσεις για την ταυτότητά τους και τους επιδιωκόμενους σκοπούς τους.

Στην εγκύκλιο με τίτλο «ΓΙΟΓΚΑ, γυμναστική ή θρησκευτική μέθοδος;» επισημαίνεται ότι «στη Μητρόπολή μας κατά καιρούς, παλαιά και πρόσφατα, σε ξενοδοχεία Λουτροπόλεων και σε γυμναστήρια πόλεων και κωμοπόλεων αναπτύσσεται θεωρητικά σε σεμινάρια και εφαρμόζεται πρακτικά η Γιόγκα, ή τουλάχιστον καταβάλλεται κάποια προσπάθεια αυτό να γίνει, σε συνδυασμό με εναλλακτικές θεραπείες, βιολογικές καλλιέργειες και βιολογικά προϊόντα».

Μάλιστα η Μητρόπολη Φθιώτιδας παραθέτει απόσπασμα άρθρου του αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου, ο οποίος υπήρξε Καθηγητής της Θρησκειολογίας στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών.

Όλη η εγκύκλιος, όπως είναι αναρτημένη στο σαιτ της Μητρόπολης:
«Επειδή και στη Μητρόπολή μας κατά καιρούς, παλαιά και πρόσφατα, σε Ξενοδοχεία Λουτροπόλεων και σε Γυμναστήρια πόλεων και κωμοπόλεων αναπτύσσεται θεωρητικά σε σεμινάρια και εφαρμόζεται πρακτικά η Γιόγκα, ή τουλάχιστον καταβάλλεται κάποια προσπάθεια αυτό να γίνει, σε συνδυασμό με εναλλακτικές θεραπείες , βιολογικές καλλιέργειες και βιολογικά προϊόντα, αξίζει να διαβάσουμε και να ενημερωθούμε από ένα άνθρωπο καθ΄ ύλη αρμόδιο, τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Κ. κ. Αναστάσιο, ο οποίος υπήρξε Καθηγητής της Θρησκειολογίας στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, περί του θέματος αυτού, που συχνά τον τελευταίο καιρό χτυπά την πόρτα μας. Ας αναγνώσουμε προσεκτικά το παρακάτω κείμενο που είναι απόσπασμα από γενικότερη μελέτη του στο ιεραποστολικό Περιοδικό της Εκκλησίας της Ελλάδος: «Πάντα τα Έθνη».

“Στο δυτικό κόσμο η γιόγκα αρχικά παρουσιάστηκε σαν ένα είδος «γυμναστικής», σαν μέθοδος χαλαρώσεως και ψυχολογικής ηρεμήσεως. Η βασική της διαφορά από τη γνωστή γυμναστική βρίσκεται, εκτός των άλλων, στη χαρακτηριστική της ακινησία. Αρκετές από τις ασκήσεις της γιόγκα παρουσιάζουν αυτές καθαυτές ορισμένα θετικά αποτελέσματα πάνω σε μερικά άτομα - πράγμα που, άλλωστε, συμβαίνει και με ασκήσεις άλλων συστημάτων. Γενικά όμως οι ασκήσεις αυτές τοποθετούνται μέσα σε ένα πλαίσιο ινδουιστικών αντιλήψεων και αποτελούν στάδια ενός ευρύτερου όλου, μιας γενικότερης πνευματικής πορείας. Στην πλήρη τους ανέλιξη αποσκοπούν πολύ μακρύτερα από τα όρια μιας σωματικής ευεξίας. Και για να γίνουμε περισσότερο παραστατικοί: όπως οι γονυκλισίες (οι «μετάνοιες» της μοναχικής μας παραδόσεως) δεν είναι απλές κινήσεις του σώματος, αλλά έχουν σχέση με ένα γενικότερο πιστεύω και εκφράζουν μια συγκεκριμένη διάθεση και τάση ψυχής αποβλέποντας σε πνευματικούς σκοπούς, κατά παρόμοιο τρόπο - τηρουμένων, βεβαίως, πάντοτε των αναλογιών - οι συνθετότερες ασκήσεις της γιόγκα έχουν συνάρτηση με Ινδουϊστικές παραστάσεις και σκοπεύουν τελικά σε πνευματικές θρησκευτικές εμπειρίες.

«Αρκετές ιδιωτικές σχολές προσπαθούν κάπως να αποθρησκευτικοποιήσουν αυτά τα γυμνάσματα από τον ινδουϊστικό χαρακτήρα τους, ώστε να γίνονται ευκολότερα αποδεκτά από το μέσο Έλληνα. Άλλοι επιχειρούν να βεβαιώσουν ότι η «γιόγκα» δεν είχε ποτέ ούτε και έχει θρησκευτικό χαρακτήρα και μιλούν απλώς για «επιστήμη», «πνευματική επίγνωση», ψυχοσωματική άσκηση. Όσο όμως κι αν επιστρατεύονται ιδιόμορφες και μεγαλοπρεπείς λέξεις, για να καλύψουν την πραγματικότητα, γεγονός παραμένει ότι ο καθόλου (ο γενικός) προσανατολισμός της ινδικής αυτής τεχνικής ήταν και είναι θρησκευτικός ή παραθρησκευτικός. Όσοι μυούνται στο «διαλογισμό» της γιόγκα καθοδηγούνται σε μια κατεύθυνση σαφώς ινδουϊστική.

Η λέξη «γιόγκα» (yoga) είναι μία από τις πιο πολυσήμαντες μέσα στο ινδικό λεξιλόγιο. Ετυμολογικά σημαίνει «ζεύξη», «ένωση», «σύνδεση», «άσκηση». Την χρησιμοποιούν ευρύτατα οι Ινδοί για να προσδιορίσουν το μυστικό δεσμό του ανθρώπου με την υπερβατική πραγματικότητα. Αλλά και για να καθορίσουν τον τρόπο, το δρόμο και τις μεθόδους που οδηγούν στην «ένωση» αυτή, στην «απελευθέρωση» της ανθρώπινης υπάρξεως από τα πολύμορφα δεσμά και τις ψευδαισθήσεις του παρόντος κόσμου.

Στην Ελλάδα βέβαια κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα «η ανεξιθρησκεία και ελευθερία της θρησκευτικής συνειδήσεως». Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι επιτρέπεται η παραπλάνηση του ελληνικού λαού από διάφορες ομάδες, με παραπειστικές δηλώσεις για την ταυτότητα τους και τους επιδιωκόμενους σκοπούς τους.

Πηγή: www.lifo.gr

----------------------------------

Χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω την γελοιότητα του κειμένου, περισσότερο γέλασα με το σχόλιο ενός αναγνώστη:

"Είδες τι σου είναι η ειδίκευση. Αντί να πεις "Παρακαλούνται τα πρόβατα να μην ξεστρατίζουν από το μαντρί" η έστω "Πρρρρρρ κιτς κιτς κιτς", συντάσσεις ολόκληρο δοκίμιο."

( Άλλος χαζός για την βάρκα μας; )

Tears, idle tears, I know not what they mean,
Tears from the depths of some devine despair
Rise in the heart, and gather to the eyes,
In looking on the happy autumn fields,
And thinking of the days that are no more..